I. Mục đích ý nghĩa
Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ là kết quả của sự nhận thức sâu sắc về vai trò của nhân dân trong lịch sử: “Dân là quý nhất, là quan trọng hơn hết, là tối thượng”, “Trong bầu trời không có gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không có gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”; “Dân là gốc của nước, của cách mạng”, “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân”, “Dân chúng đồng lòng, việc gì cũng làm được. Dân chúng không ủng hộ, việc gì làm cũng không nên”; “Nước lấy dân làm gốc. Gốc có vững cây mới bền. Xây lầu thắng lợi trên nền nhân dân”. Người đã huy động sức mạnh của toàn dân trong cuộc đấu tranh tự giải phóng mình, góp phần to lớn đưa dân tộc Việt Nam tới độc lập, tự do, đưa nhân dân ta từ kiếp nô lệ lên địa vị làm chủ đất nước, làm chủ xã hội; vì vậy, “đối với dân, ta đừng có làm gì trái ý dân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận thức rất rõ vai trò của dân chủ, coi dân chủ là nhân tố động lực của sự phát triển; thực hành dân chủ là chìa khóa vạn năng để giải quyết mọi khó khăn.
Nhận thức đúng tầm quan trọng của vấn đề trên, thời gian qua, chi bộ kho bạc Nhà nước Quận 11 đã thực hiện tốt công tác dân chủ ở cơ sở.
II. Nội dung:
1. Thực trạng hiện nay
Việc thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đã góp phần phát huy được vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân tham gia bàn bạc những công việc của địa phương, đất nước; góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật, hương ước, quy ước, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, tham gia giám sát hoạt động của cán bộ, công chức, đảng viên ở khu dân cư. Bầu không khí dân chủ trong Đảng, trong xã hội được mở rộng hơn. Nhiều khó khăn trong quá trình phát triển được nhân dân bàn bạc, tháo gỡ, giải quyết có hiệu quả như: xây dựng các tập thể đoàn kết, hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị, chuyên môn trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp; cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất lao động trong các doanh nghiệp… tạo khí thế phấn khởi, khích lệ các tầng lớp nhân dân đẩy mạnh các phong trào thi đua, góp phần đưa đất nước ta vượt qua khó khăn, giành được những thành tựu to lớn trong phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân; bảo đảm quốc phòng, an ninh; xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tạo sự đồng thuận trong xã hội, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân; nâng cao vị thế đất nước ta trên trường quốc tế.
Có được những kết quả trên là do các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện; đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt và tổ chức thực hiện các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; các tầng lớp nhân dân đồng tình ủng hộ, hưởng ứng và tích cực tham gia. Đặc biệt là, Ban Chỉ đạo các cấp thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở có nhiều cố gắng, tích cực hoạt động, đề cao trách nhiệm tham mưu với cấp ủy trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện; tăng cường kiểm tra, hướng dẫn, trao đổi kinh nghiệm theo các cụm, khu vực để nhân rộng các mô hình tốt, cách làm hiệu quả, chấn chỉnh, uốn nắn những biểu hiện lệch lạc, yếu kém.
Bên cạnh những kết quả đạt được, cũng cần thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, yếu kém như: Công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thực hiện quy chế dân chủ ở một số địa phương, cơ quan, đơn vị chưa kịp thời; nhiều nơi thực hiện còn mang tính hình thức, đối phó. Việc công khai các nội dung liên quan ở nhiều địa phương, cơ sở còn chưa đầy đủ, chưa tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận thông tin. Việc phát huy vai trò, trách nhiệm của nhân dân tham gia bàn và quyết định các vấn đề của địa phương, giám sát, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền ở một số nơi còn hạn chế, giải quyết chưa triệt để, nhất là trong thực hiện chính sách, pháp luật. Việc nắm tình hình nhân dân và xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm quyền làm chủ của nhân dân chưa kịp thời. Vai trò của các đoàn thể trong công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp quần chúng, phát huy sức mạnh tổng hợp của quần chúng còn bất cập. Vẫn còn tình trạng một bộ phận người dân lợi dụng dân chủ để yêu cầu, đòi hỏi không chính đáng, không đúng pháp luật, coi thường kỷ cương, phép nước, thậm chí bị các thế lực thù địch lợi dụng, lôi kéo tham gia biểu tình, gây rối, tụ tập đông người, làm mất an ninh, trật tự an toàn xã hội, vi phạm pháp luật.
2. Giải pháp:
Coi nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản và quan trọng; trong từng tổ chức đảng phải thực hành dân chủ, mở rộng dân chủ, phải thực sự mở rộng dân chủ để tất cả đảng viên bày tỏ hết ý kiến của mình; mọi ý kiến, suy nghĩ của mỗi đảng viên đều phải được bày tỏ, được lắng nghe; mọi quyết định quan trọng đều phải được bàn bạc, thảo luận một cách dân chủ.
Phải thực hành dân chủ rộng rãi trong Đảng.chỉ có dân chủ rộng rãi trong Đảng, mọi cán bộ, đảng viên mới thật sự được đóng góp ý kiến, phát huy được trí tuệ tập thể, cán bộ, đảng viên hiểu nhau để có được nhận thức thống nhất. Đó cũng là sự bảo đảm để thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ, một nguyên tắc tổ chức cơ bản của Đảng, củng cố sức mạnh tổ chức và bản chất cách mạng của Đảng, phòng ngừa những biểu hiện chia rẽ, bè phái.
Tuân thủ nghiêm ngặt những nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình. Muốn phát huy trí tuệ và sức sáng tạo của cán bộ, đảng viên, nhất thiết phải mở rộng dân chủ và phát huy dân chủ nội bộ, tạo điều kiện và cơ hội để mọi đảng viên bày tỏ hết ý kiến của mình. Nhưng dân chủ phải đi liền với tập trung nghiêm ngặt, dân chủ phải dựa trên cơ sở đường lối, quan điểm, quy định của Đảng, nghị quyết của tổ chức đảng; kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, cục bộ.
Đề cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu, coi trọng xây dựng và thực hiện quy chế làm việc trong tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị. Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt ở cơ quan, đơn vị. Đó phải là những người có năng lực và phẩm chất tốt, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thực, liêm chính, gương mẫu, nói đi đôi với làm. Người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị phải thực sự công bằng, công tâm trong xử lý công việc, xử lý các mối quan hệ, thực sự là trung tâm đoàn kết trong tổ chức đảng và cơ quan, đơn vị. Xây dựng và thực hiện nghiêm túc quy chế làm việc của cơ quan, tổ chức đảng, xác định rõ chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ giữa cấp ủy, tổ chức đảng và lãnh đạo cơ quan.